Arts uit Utrecht
specialist in heupoperaties
bij artrose
De 12 meest gestelde vragen
UTRECHT
Je heupen verbinden je benen met de rest van je lichaam. Ze zijn daardoor onmisbaar bij het bewegen en worden ook je hele leven lang zwaar belast. Een heup is een kogelgewricht waardoor het in veel verschillende richtingen kan bewegen.
Het is echter niet in alle richtingen even bestendig tegen druk. In Nederland hebben 130.000 mannen en 225.000 vrouwen last van heupartrose. Daarvan komen elk jaar zo’n 37.000 nieuwe patiënten bij.
Hieronder worden de twaalf meest gestelde vragen over een nieuwe heup beantwoord.
Wat is het verschil tussen een voorste en achterste benadering van een heupoperatie?
Het heupgewricht bevindt zich op de plek waar de femur – het bot in je bovenbeen – bij het heupbot komt. Deze plek wordt van alle kanten omgeven door spieren, pezen en ligamenten die het gewricht bewegen en stabiliseren.
Tijdens een heupoperatie moet de arts op de één of andere manier bij het gewricht komen.
Wereldwijd worden er al tientallen jaren twee verschillende benaderingen toegepast bij heupoperaties. Bij de achterste benadering worden een aantal spieren los gemaakt zodat de chirurg alle ruimte heeft die hij nodig heeft om de operatie zo goed mogelijk uit te voeren.
De spieren worden daarna weer aan elkaar gehecht. Bij de voorste benadering worden de spieren aan de kant geschoven. De voorste benadering is een chirurgische methode om de spieren zo veel mogelijk te sparen bij het plaatsen van een heupprothese.
Bij deze methode wordt de prothese via de voorkant van het been geplaatst en hoeven er geen spieren meer losgemaakt worden.
Wat zijn de symptomen van een gebroken heup?
Een gebroken heup zul je niet snel over het hoofd zien. Wanneer dit gewricht niet in orde is dan kun je namelijk niet meer op het been staan en heb je waarschijnlijk enorm veel pijn. Je kunt de breuk echter vaak niet vanaf de buitenkant zien.
Soms valt er wel een zwelling of bloeduitstorting te bespeuren aan de zijkant van de heup. Ook heeft het been meestal de neiging om (onnatuurlijk veel) naar buiten weg te draaien.
Als je vermoedt dat iemand een gebroken heup heeft, bel dan direct een ambulance. Deze kan de getroffen persoon naar de spoedeisende hulp vervoeren zonder daarbij meer te beschadigen aan het weefsel.
In het ziekenhuis worden röntgenfoto’s gemaakt om te bepalen of een heupoperatie nodig is. Soms worden er extra onderzoeken gedaan om te bepalen wat de onderliggende oorzaak van de breuk zou kunnen zijn.
Welke leeftijd bij een versleten heup?
De slijtage aan een heup is van verschillende factoren afhankelijk. Vrouwen hebben bijvoorbeeld vaker heupproblemen dan mannen en mensen met overgewicht lopen twee keer meer risico dat ze op een gegeven moment een heupoperatie nodig hebben.
Heupproblemen komen meestal niet voor bij mensen onder de 45. Daarna loopt het aantal patiënten gestaag op.
Er zijn weinig mensen van boven de 80 die helemaal geen pijn of stijfheid hebben in hun heupen. Niet iedereen komt in aanmerking voor een heupoperatie. De meeste patiënten worden eerst geholpen met pijnstillers en andere medicijnen.
Dat komt doordat een operatie niet in alle gevallen de situatie verbetert. Sommige oudere mensen zijn simpelweg niet sterk genoeg om de operatie goed te doorstaan.
Hoe ontstaan heupklachten?
Heupklachten kunnen op allerlei verschillende manieren ontstaan. De meest voorkomende oorzaak is artrose. Dit proces treedt bij ieder mens op terwijl we ouder worden. Artrose is een soort slijtage aan het kraakbeen van de gewrichten.
Sommige mensen hebben hier al op veel jongere leeftijd last van dan anderen. Dat kan komen doordat ze hun heup teveel belasten – met lichamelijk werk, intensieve sporten of overgewicht bijvoorbeeld.
Het kan ook gebeuren dat iemand uiteindelijk een heupoperatie nodig heeft omdat diegene ooit een ongeluk heeft gehad waarbij de heup – of de spieren, pezen en banden – eromheen beschadigd zijn geraakt.
Bij anderen staat het gewricht een beetje scheef door asymmetrische groei, onevenwichtige belasting of een slechte houding. In al deze gevallen zal (een gedeelte van) het kraakbeen in de heup sneller slijten.
Hoe lang duurt de pijn na een heupoperatie?
Het herstel na een heupoperatie neemt maanden in beslag.Dat betekent echter niet dat je persé heel veel pijn zult hebben. In de eerste weken krijg je pijnstillers voorgeschreven die helpen om de periode te overbruggen waarin je spieren, pezen en banden herstellen van de operatie en weer aan kracht winnen.
Als je voor de operatie veel pijn had in je heup, dan kan het zijn dat je je eigenlijk direct beter voelt. Voor veel mensen is het echter nog wel een tijd lang pijnlijk om te lopen en de heup te belasten.
Dat komt doordat de botten, spieren en andere weefsels rondom de nieuwe heup moeten wennen aan de nieuwe situatie. De meeste mensen zullen na een maand tot zes weken pijnvrij zijn.
Hoe lang moet je met krukken lopen na een heupoperatie?
Na een heupoperatie moet je krukken gebruiken om de pijn te managen. Je mag je heup direct belasten, maar dat gaat niet omdat de spieren en andere weefsels rondom het gewricht nog zwak zijn.
De eerste twee weken na de operatie is je lichaam volop bezig met het herstellen van alle weefsels die beschadigd zijn om de nieuwe heup op zijn plek te zetten. Al deze weefsels hebben tijd nodig om weer kracht op te bouwen.
Ook na deze initiële herstelperiode hebben de meeste mensen nog krukken nodig. Deze moet je blijven gebruiken tot je zonder pijn je gehele gewicht op de heup kunt laten rusten.
De minimumperiode voor het gebruik van krukken is in de meeste gevallen een maand vanaf de dag van de heupoperatie. Veel mensen blijven tot een week of zes na hun heupoperatie met krukken lopen.
Wat zijn de leefregels voor thuis na een heupoperatie?
Zo gauw je bent bijgekomen van de verdoving tijdens een heupoperatie wordt er een röntgenfoto gemaakt om te kijken of alles goed op zijn plek zit. Daarna komt er iemand langs om je uit te leggen welke oefeningen je moet doen om je herstel te bevorderen.
Je leert in het ziekenhuis onder begeleiding welke bewegingen goed voor je heup zijn en welke je juist moet vermijden.
Na een heupoperatie mag het gewricht een tijd lang niet of slechts beperkt buigen en mag je geen zware voorwerpen tillen. Als je staat of zit mag je niet meer dan 90 graden voorover buigen. Dat betekent dat je niet hoort te knielen of hurken.
Anderen moeten je helpen bij het aantrekken van je schoenen en sokken. Een verhoogd bed, stoel en wc maken het opstaan makkelijker. Je moet ook oppassen dat je de heup niet draait terwijl je staat of ligt.
Kan ik alles weer doen met een nieuwe heup?
Een nieuwe heup wordt alleen aanbevolen als de oude heup al ernstige beperkingen had. Daardoor merken de meeste mensen direct na de heupoperatie al verbetering. Dat betekent echter niet dat je alles direct weer kunt doen na een heupoperatie.
Je moet bijvoorbeeld oppassen met het tillen van zware voorwerpen en bepaalde bewegingen. Dit proces wordt begeleid door een fysiotherapeut zodat je niet hoeft te twijfelen of het verstandig is om een bepaalde activiteit weer op te pakken.
Zo gauw je revalidatieperiode van enkele maanden voorbij is gaat de fysiotherapeut samen met jou kijken welke activiteiten je weer kunt gaan doen. Dat is erg afhankelijk van de gesteldheid van je botten.
Mensen met osteoporose moeten het bijvoorbeeld vaak rustig aan blijven doen. Er zijn echter ook mensen die met een nieuwe heup gaan hardlopen en skiën. Dat gaat vaak goed, maar brengt wel het risico met zich mee dat het slijtageproces sneller gaat.
Hoeveel fysio na een heupoperatie?
De revalidatietijd na een heupoperatie is erg afhankelijk van de gesteldheid van de patiënt. De meeste mensen lopen vier tot zes weken met krukken en in die tijd is de ondersteuning van een fysiotherapeut essentieel.
Deze helpt je om op de best mogelijke manier weer te gaan bewegen. Daardoor leer je goede gewoontes aan en zorg je dat je zo lang mogelijk vrij van problemen blijft.
De gehele revalidatieperiode na een heupoperatie duurt bij de meeste mensen een aantal maanden. In die tijd worden er oefeningen gedaan om de spieren rondom de heup te versterken, maar er wordt ook gekeken naar de algehele gezondheid. Zo gauw de cliënt weer veilig alles kan doen wat hij of zij voor ogen heeft, wordt de fysiotherapie afgerond.
Hoe lang niet douchen na nieuwe heup plaatsen?
Tijdens een heupoperatie worden de weefsels rondom je heup geopend zodat de arts aan je heup kan werken. Deze worden aan het einde van de operatie weer dicht gehecht. Na een operatie is het belangrijk dat de wonden tijd krijgen om te genezen.
Daarom is het verstandig om te zorgen dat ze een tijdje niet nat worden. Gelukkig liggen er snel genezende spierweefsels rondom je heup. Die zijn na een dag of twee genoeg hersteld om zonder zorgen weer te douchen.
Hoe lang niet autorijden na heupoperatie?
Na een heupoperatie moet je opnieuw leren om de spieren in je been met precisie aan te sturen. Daardoor zijn je bewegingen nog een week of zes minder gecontroleerd. Dat kan gevaarlijk zijn bij het autorijden omdat je been precies moet doen wat je verlangt bij het gas geven, remmen en schakelen.
De fysiotherapeut stemt zijn of haar aanbevelingen af op het proces van elke individuele cliënt en de doelen die ze voor ogen hebben. Deze professional kan je vertellen wanneer je weer mag gaan autorijden na je heupoperatie.
Hoe lang duurt een heuprevalidatie?
In het ziekenhuis wordt vrijwel direct na je heupoperatie begonnen met de revalidatie. Zo gauw je zelfstandig kunt lopen en traplopen met behulp van krukken mag je naar huis. Dit duurt meestal tussen de drie en tien dagen vanaf je operatie.
Thuis ga je door met de buig- en spreidoefeningen. Daarnaast moet je zo snel mogelijk beginnen met revalidatie bij een fysiotherapeut.
Om de pijn te managen gebruik je bij de staande oefeningen krukken of een rollator. Deze heb je de eerste vier tot zes weken nodig, daarna kun je de meeste alledaagse activiteiten weer zonder problemen uitvoeren. De meeste mensen ronden na twee tot drie maanden hun algehele revalidatieproces met de fysiotherapeut af.
